Η Ναύπακτος είναι παραθαλάσσια πόλη που βρίσκεται 10 χλμ. Ανατολικά από το Αντίρριο, στο άνοιγμα του Κορινθιακού κόλπου. Ο σύγχρονος οικισμός, κτισμένος επάνω σε παλαιότερες οικοδομικές φάσεις, βρίσκεται απλωμένος στους πρόποδες ενός λόφου, ενώ ο μικρός μεν, αλλά ιδιαίτερα καλά οχυρωμένος όρμος της αποτέλεσε εξαιρετικό λιμάνι στη διάρκεια της ιστορίας. Ανήκει στο νομό Αιτωλοακαρνανίας και έχει πληθυσμό, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, 31.594 κατοίκους. Η ίδρυση της πόλης της Ναυπάκτου συνδέεται άρρηκτα με τη στρατηγική της θέση καθώς βρίσκεται σε καίριο επικοινωνιακό κόμβο ανάμεσα στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, ελέγχοντας ταυτόχρονα τη δυτική είσοδο στον Κορινθιακό κόλπο.
Η ευρύτερη περιοχή της Ναυπακτίας ορίζεται από τα δύσβατα όρη Βαράσοβα και Ταφιασσό (Παλιοβούνα) στα δυτικά και τα όρη της Ναυπακτίας, αλλιώς γνωστά και ως Κράβαρα, στα ανατολικά. Οι ποταμοί Εύηνος (δυτικά) και Μόρνος (ανατολικά) αποτελούν φυσικές διόδους προς το εσωτερικό της Στερεάς Ελλάδα. Πανάρχαια μονοπάτια που διέρχονταν από τα βουνά και τις κοιλάδες των ποταμών συνέδεαν την πόλη της Ναυπάκτου με την υπόλοιπη Αιτωλία και Ακαρνανία, τη Θεσσαλία και τη Φωκίδα. Σημαντικότερη ωστόσο ήταν η σχέση της με τη θάλασσα, που της εξασφάλιζε επικοινωνία με την Πελοπόννησο, αλλά και με τα νησιά του Ιονίου και από εκεί με την Ιταλία και τη δυτική Μεσόγειο. Άλλωστε και η ετυμολογία του ονόματός της, Ναυς (πλοίο) και πήγνυμι (κατασκευάζω), με αναφορά στην πρώτη κάθοδο δωρικών φύλων το 12ο αιώνα π.Χ. και την προσπάθεια περαίωσής τους στην Πελοπόννησο, επιβεβαιώνει το σημαντικό της ρόλο στην περιοχή.