Ο 16ος αιώνας σηματοδοτεί την απαρχή αυτού που σήμερα ονομάζουμε “πρώιμη νεότερη περίοδος”. Είναι ο αιώνας των μεγάλων ανακαλύψεων και της υπερπόντιας επέκτασης των Ευρωπαίων, που αρχίζουν να διασχίζουν τους ωκεανούς αναζητώντας χρυσό και μπαχαρικά και καταλήγοντας στη δημιουργία ενός δικτύου αποικιών. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία έλεγχε σημαντικό τμήμα των θαλασσών, ιδιαίτερα στον Ινδικό Ωκεανό και την ανατολική Μεσόγειο. Για το λόγο αυτό υπήρχε άμεση ανάγκη να χαλαρώσει η οθωμανική κυριαρχία στη θάλασσα. Ακόμη κι αν δεν υπήρχε το ιδεολογικό-θρησκευτικό υπόβαθρο της αντιπαράθεσης Χριστιανισμού-Ισλάμ θα έπρεπε να “εφευρεθεί” έτσι ώστε να δικαιολογηθεί η αντιπαράθεση που ακολούθησε και που χαρακτηρίστηκε από σκληρές μάχες και ναυμαχίες.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο μεγάλος Γάλλος ιστορικός Fernand Braudel επέλεξε να θέσει στο επίκεντρο της εμβληματικής μελέτης του για τη Μεσόγειο τη χρονική περίοδο της βασιλείας του Φιλίππου Β', που καλύπτει περίπου το β' μισό του 16ου αιώνα. Είναι ακριβώς η περίοδος αυτή που καθιστά τη Μεσόγειο το κέντρο των πολιτικών και στρατιωτικών εξελίξεων, ενώ παράλληλα οι λαοί της και το τοπίο της εξακολουθεί να βιώνει τη “μακρά διάρκεια”, εξελίξεις αργές και ιστορικές πορείες που είναι ορατές μέχρι και σήμερα.